Muzikale Handreiking - Januari 2022

Bourrée J.S.Bach (1685-1750)

Allereerst willen wij u allen – van over de hele wereld – een heel goed en muzikaal 2022 toewensen. Blijf genieten van orgelspelen in het algemeen, en natuurlijk in het bijzonder van het bespelen van onze Johannus-orgels.

We beginnen dit jaar met een werk van de Duitse grootmeester zelf. Het betreft een werk dat niet voor orgel geschreven is, maar voor een ander instrument. Ook in januari 2010 en oktober 2016 hebben we iets dergelijks aangeboden. Het idee is om dit nog een enkele keer te doen, zodat u van al deze losse werken een suite kunt vormen.

Deze compositie is een onderdeel van één van de zes sonates / partita’s voor vioolsolo. Bach heeft ze geschreven tussen 1703 en 1720. Of hij ze ooit heeft horen uitvoeren is niet bekend. Wel weten we dat ze pas in 1802 zijn uitgegeven. Ondanks deze uitgave zijn ze allemaal in de vergetelheid geraakt. Pas in de 2e helft van de 19e eeuw kwamen ze onder het stof vandaan, door toedoen van de bekende violist Joseph Joachim. Later zijn deze composities voor allerlei instrumenten bewerkt zoals: gitaar en luit.

Per ongeluk kwam ik jaren geleden een arrangement tegen voor toetsinstrumenten en ik werd meteen enthousiast. Zeker na eerst een opname beluisterd te hebben van het origineel. Om dit te vertalen naar orgel is nog niet zo makkelijk. Het zoeken naar de juiste harmonieën met behoud van karakter is een zoektocht. Toch is de oude dansvorm (Bourrée) nog helemaal in tact gebleven.

Als registratievoorschrift zou je een concerto als uitgangspunt kunnen nemen. Veel helderheid past ook bij een puntige articulatie. Op het hoofwerk Prestanten 8’, 4’, 2’ en op het borstwerk of rugwerk Fluiten 8’, 4’, 2’. Eventueel een kleine wijziging in de herhaling.

Maar ook als we de Forte delen enkel met een Prestant 8’ spelen en op het andere klavier gebruik maken van een Fluit 8’, blijft het een sprekend Allegretto.

Geniet ervan,

André van Vliet