Muzikale handreiking - Maart 2014

Koraalbewerking: “Jezus, om Uw lijden groot” (Johan Bredewout)  -  In de maand maart klinkt veel Passiemuziek. Want of Pasen vroeg of laat valt, maart valt altijd in de lijdenstijd. Ook wij besteden er aandacht aan. Johan Bredewout (uit het Nederlandse Vollenhove) schreef de koraalbewerking die deze maand centraal staat.

De herkomst van deze zeer eenvoudige melodie is nooit achterhaald. Regel 1 en 3 zijn hetzelfde en regel 2 en 4 bijna. De omvang van is slechts een kleine sext.

De tekst is van Ds. E. Bersier (1831-1890). Hij was een geliefd predikant. Deed belangrijk werk voor de zending en de christelijk sociale arbeid. Ook was hij een promotor voor vernieuwing van de liturgie.

In het voorspel zien we duidelijk de klassieke structuur: kort-kort-lang (maat 1-2, 3-4, 5-8, 9-10, 11-12, 13-19). Het klagende karakter van de melodie wordt vergroot door de pedaalpartij, die marcato gespeeld dient te worden. Duidelijk geen staccato.

Als solo stem zijn er genoeg mogelijkheden. Zelf heb ik gekozen voor een prestant 8’. In de eerste alinea noemde ik met opzet de plaats waar Johan Bredewout organist is. In de Grote Kerk aldaar, staat een prachtig Bosch / Schnitger orgel uit 1686. Tijdens de opname hoorde ik in gedachte de prachtige prestant 8’ van het Hoofdwerk.

Koraal I hoort u nu met beide handen op het Hoofdwerk. Koraal II is een z.g. tenorligging. Leent zich uitstekend om met een solo tongwerk te spelen. Het tussenspel klinkt – zonder modulatie – direct in f-klein. Er staat “ff” voor geschreven. Dat kan heel goed (let wel: dit wil niet zeggen dat dan alle registers open moeten). Maar zelf heb ik gekozen voor “mf” met een 16’ en dan stuwend richting het koraal. Dit vanwege het indringende karakter van de tekst (daar waar het gaat om “roepen” en “smeken”).

Het naspel is een gedeelte uit het voorspel, eindigend met dat prachtige één na laatste akkoord – verwijzend naar J.S. Bach – dat uiteindelijk toch oplost.

Deze bewerking is goed te gebruiken als dit gezang op uw liturgie voorkomt, maar ook als orgelsolo misstaat het niet op een programma.

Hartelijke groet,
André