Muzikale handreiking - September 2011

Beste organist(e) Bij de naam Henry Smart zullen de meeste van u denken aan het lied “Ere zij aan God de Vader”. Ook zijn “Aria, variaties en finale” – die we allemaal kennen van die prachtige LP vanuit Bolsward gespeeld door Herman van Vliet – kunnen we allemaal zo mee neuriën.

Maar dat Smart ook een Cantate, een Oratorium, een Opera en heel veel koor- en orgelwerken geschreven heeft, is bij de meeste mensen onbekend. Henry studeerde aanvankelijk rechten, maar stopte vroegtijdig met deze studie en richtte zich met name op het orgelspelen. Binnen de kortst mogelijke tijd was hij bekend als organist en improvisator. Verder was hij adviseur en in die hoedanigheid ook betrokken bij de bouw van het orgel in zijn kerk “The St. Pancras Church” in Londen. De firma Gray and Davison bouwde een 4-klaviersorgel en dat orgel werd in 1865 in gebruik genomen door Henry Smart.

Hoewel de Andantino niet op zijn officiële lijst met orgelwerken voorkomt, mogen we toch wel zeggen dat we hier met een echte “Smart” te maken hebben. Hij was zeker geen vernieuwer, maar de klassieke harmonie en contrapunt wist hij op meesterlijke wijze toe te passen. Als kerkmusicus had hij bijzondere aandacht voor de melodie lijnen. Hetgeen ook in dit werkje hoorbaar is.

Gedacht vanuit zijn orgel krijgt de Andantino een bijna symfonisch karakter. Van de 47 sprekende stemmen, bezat dit orgel 13 labialen 8 ft. en 7 labialen 4 ft. Koppelen we de klavieren aan elkaar en maken we gebruik van de voorschriften: Sw., Ch., Gt., dan kunnen we zonder te registreren al heel veel dynamiek aanbrengen.

Echter spelen we deze miniatuur op een klein orgel en kunnen we op de eerder genoemde klavierwisselingen en enkel register bij trekken of dicht doen, blijkt de andantino niets aan zeggingskracht in te leveren.

Ik wens u veel speelplezier.
André van Vliet