Muzikale Handreiking – December 2022

Good night (A Manger Lullaby) Mark Brandwijk (1994)

Voor de laatste maand van het jaar hebben we een jonge getalenteerde musicus uitgenodigd. Mark heeft zijn sporen al ruimschoots verdiend. Zelf laten we hem graag aan het woord voor zijn toelichting op de Muzikale Handreiking:

Bij deze bewerking stappen we met elkaar binnen in de stal van Bethlehem. We zien een kindje liggen, in doeken gewonden. Vader Jozef en moeder Maria zitten eromheen. Het tafereel ademt rust en vrede. Zo’n kind, dat net als ieder ander kind, slaapt. Toch is er een groot verschil: dit Kind slaapt in een kribbe, in een stal, omdat voor Hem geen plaats was. ‘Zo arm werd de Heiland, voor u en voor mij!’

Deze bewerking combineert twee thema’s, die qua maatsoort en frasering haast naadloos ‘op elkaar’ passen. De constante beweging in de rechterhand, bestaande uit 5 achtste noten die een subtiel tegenritme vormen, kondigt alvast verdekt het tweede thema aan. Na een aantal maten inleiding volgt in het pedaal de inzet van het eerste echte thema: de melodie Hanover van William Croft, in de Nederlands bekend onder de titel ‘In Bethlehems stal’, op een tekst van Jan de Liefde.

Een korte onderbreking volgt als de derde regel van dit lied aan de beurt is. Dit is bewust geschreven, hier mag dus ook rustig de tijd voor worden genomen. In de slotregel wordt de beweging uit het begin weer opgepakt.

En dan is het tijd voor het tweede thema. Door de constante beweging van rechts heen, speelt de linkerhand hier het tweede thema. Dit is de melodie van het Wiegenlied op.49 no.4 van Johannes Brahms: ‘Guten Abend, Gute Nacht (…) schlaf nun selig und süss’. Ook de melodie van ‘In Bethlehems stal’ komt tegelijkertijd nogmaals terug.

Als de twee thema’s aan bod zijn gekomen volgt tot slot nog een slotkoraal, waarin het eerste thema nog eens canonisch wordt gespeeld.

Tips voor de uitvoering

In de gedeeltes dat de melodie in de pedaalpartij te vinden is, moet deze partij ook in klanksterkte als frasering de ‘leiding’ hebben. Zorg voor een mooie balans!
Zorg dat de articulatie in de rechterhand constant blijft, ook al gaan de andere partijen (linkerhand en pedaal) ritmisch een andere kant op.
Door de verschillende thema’s door elkaar wordt de bewerking wordt hier en daar wel wat complexer. Probeer door registratie de klank transparant te houden.

Ik wens iedere organist veel speelplezier met dit nieuwe arrangement.

Mark Brandwijk

Wij wensen u een gezegend Kerstfeest

André